اکثر ما تجربه احساس برق گرفتگی هنگام دست زدن به لوازم برقی را داریم. علت این اتفاق، اتصال جزیی فاز به بدنه بوده و به جای اینکه جریان از نول برگردد، بخشی از آن در قالب نشتی از راه بدنه تجهیزات به زمین منتقل میشود. میزان این نشت اگر بیش از حد باشد خطرناک است. اگر در ورودی برق، یک کلید محافظ جان وجود داشته باشد، جلوی جریان نشتی را گرفته و برق ورودی را قطع میکند.
کلید محافظ جان چیست؟
کلید محافظ جان یا کلید RCD یکی از انواع کلیدهای حاظتی برقی است که برای حفاظت اشخاص و تجهیزات در سیستمهای برقی استفاه میشود. این کلید یکی از ایمنترین و پرکاربرد ترین کلیدهای حفاظت برای تشخیص قطع جریان نشتی برق و جلوگیری از ایجاد شوک ناشی از تماس مستقیم با برق است. این کلید به منظور جلوگیری از اتصالیهای فاز به بدنه، از روی تشخیص تفاوت جریان ورودی با برگشتی کاربرد دارد. در صورتی که میزان جریان نشتی ورودی نسبت به خروجی بیشتر از حساسیت آن باشد، مدار را قطع میکند.
کلیدهای محافظ جان اغلب با یک نوع قطعکننده مدار، مانند فیوز یا مینیاتور قطعکننده که در مقابل جریان بیش از حد در مدار مقاومت میکند، کامل میشوند. هنگامی که هر دو عملکرد در یک دستگاه ارائه شوند، کلیدRCD حاصل با مقاومت بیش از حد جریان،RCBO نامیده میشود.
خرید کلید محافظ جان
فروشگاه تجهیزات برق صنعتی در تهران بهترین و باکیفیتترین لوازم برقی از جمله کلید RCD را به بازار عرضه میکند. این فروشگاه دارای قیمت مناسبی نسبت به رقبا است. برای مشاهده و خرید انواع این کلیدها می توانید به سایت فروشگاه مراجعه کنید. کلید محافظ RCD با توجه به برند شرکت سازنده ، ولتاژ و آمپر کلید قیمتهای متنوعی در بازار دارد. برای اطلاع از ویژگیها و قیمت کلید محافظ جان و سایز تجهیزات برقی، می توانید به سایت فروشگاه تجهیزات برق صنعتی مراجعه کنید.
انواع کلیدهای محافظ جان
کلیدهای محافظ جان دو نوع هستند. مدل RCCB که مخفف شده عبارت Residual Current Circuit Breaker بوده و وظیفه حفاظت در برابر جریان نشتی را دارد.
نوع دوم این کلید محافظ RCBO بوده که مخفف عبارت Residual Current Circuit Breaker With Over Protection است. این نوع کلید علاوه بر حفاظت جریان نشتی که وظیفه اصلی آن بوده، وظیفه حفاظت در برابر جریان اضافه بار را هم بر عهده دارد. به کلید RCBO کلید محافظ جان ترکیبی هم میگویند.
عملکرد کلید محافظ جان
کلید RCD با محاسبه و قیاس جریان سیمهای رفت و برگشت، در صورت وجود تفاوت میان آنها، مدار را قطع میکند. این وسیله جریانهای نشتی کم را، که به وسیله فیوز شناخته نمیشوند، تشخیص میدهد. و میتواند جلوی خسارت، آتشسوزی یا برقگرفتگی را گرفته و مدار را در عرض چند صدم ثانیه قطع کند. این کلید به گونهای طراحی شده است که در صورت نشت جریان کم به داخل بدن انسان، قبل از آسیب رسین به فرد، جریان را قطع کند.
الزامات استفاده از کلید محافظ جان
وجود کلید محافظ در همه مدارها طبق استانداردهای ایمنی ساختمان الزامی است. مناطق داخل ساختمان که کلید محاظ جان باید در این مکانها استفاه شود، عبارتند از:
تابلو برق ورودی: امکان آتشسوزی ناشی از اتصال کوتاه و اضافه بار در تابلوهای برق وجود دارد. این کلید، تابلوهای برق را از این خطرات حفظ میکند.
سوئیچها و پریزها: برای جلوگیری از خطراتی مانند برقگرفتگی انسان، همه پریزها و سوئیچها باید دارای کلید RCD باشند.
سرویسهای بهداشتی حمام و محیط مرطوب: در محیطهای مربوط، به علت خیس بودن پوست، بدن به شدت به جریان الکتریکی حساس بوده و کلیدها و پریزهای این مناطق باید مجهز به کلید محافظ جان باشند.
مزایای استفاده از کلید محافظ جان
اگر در بدنه وسایل الکتریکی یا در سیستم سیمکشی ساختمان، نشتی جریان وجود داشته باشد، با گذشت زمان میزان این نشتی بیشتر شده و ممکن است منجر به سوختن یا آسیب دیدن وسایل برق خانگی یا صنعتی شود. به کار بردن کلید RCD، ضمن صرفهجویی در مصرف انرژی و کاهش میزان هدررفت، از خسارتهای جانی و مالی محافظت کرده و صرفه اقتصادی خوبی دارد.
سخن پایانی
اساس کار کلیدهای محافظ جان محافظت در برابر برقگرفتگی بصورت غیر مستقیم است. یعنی در برابر تماس مستقیم با برق کاملا ایمن نخواهد بود. اما وجود این کلید برای جلوگیری از آتشسوزی و برقگرفتگی در اثر جریان نشتی، بسیار لازم و ضروری میباشد. عدم استفاده از کلیدهای محافظ و رعایت نکردن موارد ایمنی، جزو اصلیترین عوامل صدمات وتلفات جانی و مالی بخصوص در منازل مسکونی، واماکن اداری-تجاری است.